ý nghĩa của ngày giỗ tổ hùng vương

Từ ngàn xưa, trước khi tam giáo Nho, Lão, Phật thâm nhập vào nước Việt Nam, dân tộc ta đã có “Đạo Thờ Cúng Tổ Tiên”, tồn tại đến ngày nay và mãi mãi ngàn sau.
Khi nghe các truyện cổ tích,truyền thuyết về thời Hùng Vương chúng ta biết được ý nghĩa của các phong tục cổ truyền của dân tộc ta,bài viết này giới thiệu ý nghĩa của ngày giỗ tổ hùng vươngNgười Việt chúng ta không những có lễ Gia tiên tức là “Lễ Cúng Ông Bà” vào dịp Tết ta mỗi năm, mà lại còn có lễ Giỗ Quốc Tổ Hùng Vương nhằm ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch, chung cho toàn thể đồng bào trong cũng như ngoài nước.
Chúng ta thử dùng Dịch lý căn bản để phân tích đặc trưng ý nghĩa đa dạng của ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Theo Dịch lý thì số lẻ là dương, số chẵn là âm. Ở cấp căn bản, Dịch chỉ dùng các số từ 0 đến 10. Số 0 là chẵn, số 1 là lẻ. Vậy số 10 là hoàn toàn nhất vì hội đủ cả hai yếu tố âm dương.

Số 10 tượng trưng cho âm dương hoà đồng, theo tinh thần “Quân tử hoà nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hoà” (Luận ngữ) (Người quân tử đồng ý mà chẵng a-dua, kẻ tiểu nhân a-dua mà chẳng đồng ý). Thành thử ra 3 là lẻ, mà 10 là chẵn, ngày mùng 10 tháng 3 cũng hội đủ cả hai yếu tố âm dương. Hơn nữa, tháng 3 (Cung Thìn) là tháng Rồng, Rồng có thể sống trong bốn trạng thái vật lý của vật thể : thể rắn, thể lỏng, thể hơi và thể plasma (thể khí ở nhiệt độ vô cùng cao mà ta gọi là lửa rực), Rồng có liên hệ gốc gác Con Rồng Cháu Tiên. Theo tài liệu mới in năm 1993 thì vua Hùng Quốc Vương băng hà ngày 12-3 âm lịch. Các triều vua nhà Nguyễn qui định lễ dâng hương ngày mùng 10 tháng 3, còn ngày truyền thống để các địa phương tổ chức Lễ Giỗ từ 11-3 đến 13-3 âm lịch.
Mỗi năm, vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch người Việt Nam chúng ta cử hành ngày Giỗ Quốc Tổ Hùng Vương, người bình dân thường quen gọi là Ngày Hội Đền Hùng. Ca dao có câu:
Ai về Phú Thọ cùng ta,Nhớ ngày giỗ Tổ tháng ba mùng mười